Achillespeesklachten zijn veelvoorkomend bij hardlopers. Een recent onderzoek laat zien hoe het herstel van pezen verloopt na inspanning. Duidelijk werd dat het gemiddeld 6 uur duurt voordat het eerste herstel optreedt. Een belangrijke bevinding met het oog op optimaal herstel!
175% van het lichaamsgewicht
Tijdens en direct na belasting van peesmateriaal vinden er allerlei, metabole processen plaats. Er is een toename van de opname van glusose in de pezen, een toename van zuurstofconsumptie en een hogere aanmaak van collageen (bindweefsel), ontstekingsstoffen en groeifactoren. Op lange termijn zorgt dit ervoor dat de pezen van getrainde atleten 20-36% groter kunnen zijn dan van mensen die minder sportief zijn. In een recente studie aan de Universiteit van Queensland, Australië, werden 17 gezonde volwassenen onderworpen aan een aantal testen. Met behulp van metingen met ultrasound konden de pezen goed in kaart worden gebracht. De onderzoekers keken vooral naar de TS, de zogenaamde transverse belasting van de pees. De helft van de deelnemers deed oefeningen om de Achillespees te belasten (hielstrekkingen) en de helft oefeningen voor de patellapees, ook wel knieschijfpees genoemd (squats). De squats werden uitgevoerd met een weerstand van 175% van het lichaamsgewicht en de hielstrekkingen met een weerstand van 250% van het lichaamsgewicht. Deze waarden werden gekozen om de peesbelasting van lopen na te bootsen.
Invloed van gewicht, lengte, BMI en leeftijd
Om de transverse belasting te meten werd de verhouding tussen de dikte van de pees vóór en na inspanning berekend – de zogenoemde stretch ratio. Wanneer de pees tot 63% van zijn originele dikte had bereikt benoemden de onderzoekers dit als de primaire hersteltijd. Voorafgaand aan de inspanning was de gemiddelde dikte van de Achillespees 4.0 ± 0.4 mm en de patellapees 3.2 ± 1.2 mm. Drie, 6, 12 en 24 uur na inspanning werd de stretchratio berekend. Direct na afloop van de inspanning was de zogenaamde stretch ratio 0.86 ± 0.04 (Achilles) en 0.82 ± 0.05 (patella). Het gewicht, de lengte of de BMI van de deelnemers had geen relatie met de stretchratio. Een hogere leeftijd had wel effect. Oudere deelnemers zagen een verminderde reactie van de pees waarbij elke tien levensjaar zorgt voor een verminderde reactie van 2.5% .
Primaire hersteltijd
Na 24 uur waren beide pezen volledig hersteld. Het herstel verliep echter exponentieel. Dit wil zeggen dat het merendeel van het herstel in de eerste paar uur gebeurde. Na gemiddeld 6.5 ± 3.2 uur was de Achillespees primair hersteld, bij de patellapees was dit na 7.1 ± 3.2 uur. In dit geval was lichaamsgewicht wel bepalend: hoe zwaarder de deelnemer, hoe langer het primaire herstel duurde.
Excentrisch vs concentrisch
Eerder onderzoek heeft laten zien dat excentrische oefeningen (de neerwaartse beweging van de hielstrekking) zorgen voor een grotere afname van de peesdikte dan concentrische oefeningen. Het herstel is echter niet verschillend. Excentrische oefeningen worden niet voor niets aangeraden bij het herstel van achillespeesklachten.
