Het afgelopen half jaar heeft geleid tot grote onzekerheden. Wat zal de toekomst ons brengen? Een crisis vraagt om aanpassingsvermogen. Hardlopen helpt om letterlijk en figuurlijk in beweging te komen. Bedrijfscoach én hardloper Margret Teeuwen legt uit.
New York 1995. Margret Teeuwen loopt voor het eerst een marathon. Samen met een groep van 15 vriendinnen had ze hier maanden naartoe getraind. Ze liep al langer en wist waar ze aan begon. Het werd tijd om ook die magische marathonafstand eens af te vinken.
Ook toen al, lang voordat hardlopen een echte hype werd, werd New York geroemd om zijn sfeer. Er staat geen maat op de Amerikaanse sportbeleving, zo ondervond ook Teeuwen aan den lijve. ‘Het enthousiasme van het publiek is fantastisch. Ik kan me nu nog steeds een van de slogans, die ik onderweg voorbij zag komen, herinneren: You’re half the way, but not half the sweat.’
Once in a lifetime
Tijdens die wedstrijd raakt ze in gesprek met een andere loper, een Amerikaan. Hij wenste haar succes met haar eerste marathon. ‘Hij zei het op een manier of er nog meer gingen volgen. Ik was verbaasd. Het klonk heel vanzelfsprekend, maar niet voor mij. Het was once in a lifetime, dacht ik toen.’ Inmiddels weet ze wel beter. We zijn bijna 25 jaar verder en het bleef niet bij die ene marathon. Er volgden er vele, zeker de laatste jaren nu de kinderen het huis uit zijn.
Lopen is door de jaren heen een vast onderdeel geworden van haar leven. Ze weet wat het lopen haar te bieden heeft. Het geeft balans, rust en weerbaarheid. Zaken die extra belangrijk zijn in onzekere tijden zoals nu, zo weet ze. In het dagelijkse leven is Teeuwen werkzaam als coach op het gebied van leiderschap en persoonlijke ontwikkeling en ziet zij hoe belangrijk deze eigenschappen zijn om het hoofd te bieden aan de huidige crisis. Ze is er niet de persoon naar om als een soort profeet de religie van het hardlopen te verkondigen aan haar klanten, maar voor ons zet ze de voordelen op een rijtje.
Het loopt altijd anders
‘Wat ik geleerd heb door eerdere crises, is dat het nooit zo loopt als je verwacht of zoals wordt voorspeld. Het zal altijd anders gaan dan we nu denken’, zo legt Teeuwen uit. ‘Het is daarom ontzettend belangrijk om niet te veel vast te willen houden aan hoe het nu is, maar juist met verandering mee te gaan en te kijken welke mogelijkheden dit biedt. De beste manier om met verandering om te gaan is door in beweging te blijven.’
Deze tijd vergt aanpassingsvermogen. Dat vermogen verschilt per persoon. Of jij flexibel bent, is volgens Teeuwen eenvoudig te testen. Je kunt namelijk kijken hoe makkelijk je in staat bent om bepaalde routines te doorbreken. Heb jij een vast hardlooprondje? Loop dat eens andersom. Het kan zijn dat dit aanvankelijk weerstand oproept, maar als je het doet, zul je het als een totaal ander rondje ervaren. Ook zul je merken dat er nog veel meer manieren zijn om variatie in je training aan te brengen. Bijvoorbeeld door er een spelelement in te brengen, jezelf aan te moedigen of een beetje humor toe te voegen. ‘
Power én love
Als je kijkt hoe mensen de afgelopen periode gereageerd hebben, dan zijn deze reacties volgens Teeuwen grofweg in te delen in twee soorten. ‘Sommige mensen hebben de neiging om op zo’n moment heel hard te gaan werken.’ Bij het bedrijf waar ik werk, Leeuwendaal, omschrijven we dat als de power-benadering. Die mensen zetten al hun kracht in, proberen alle sores zelf te dragen en hebben de neiging om almaar door te gaan.’ Het zijn de rebelse doeners die in actie schieten, maar hierdoor de andere kant juist vergeten of wegdrukken. ‘Deze groep schiet meteen in een overlevingsstand en gaat gevoelens uit de weg.’
‘De andere groep heeft vooral de neiging om juist zijn zorgen te delen. Deze mensen gaan reflecteren op de situatie. Zij richten zich op de relatie vanuit loyaliteit en vertrouwen. Zij gaan verbinden. Wij noemen dat de love-benadering.’ Deze mensen zoeken anderen op en tonen empathie. Volgens Teeuwen is het juist de kunst om beide te combineren. ‘Uiteraard moet je handelen in dit soort situaties, maar het is niet verstandig om pas achteraf over je zorgen te praten of na te denken over de verdere consequenties van je handelen.’
Angst werkt niet
Daarnaast kun je volgens Teeuwen op dit soort momenten tot inzichten komen over dingen die je rigoureus anders wilt. Stapje voor stapje kom je tot conclusies die zich in je hoofd en lijf nestelen. Omdat je op jezelf wordt teruggeworpen en wordt geconfronteerd met de kernwaarden waarop jouw leven is gebouwd, is dit ook een moment om door te pakken. Ook daarom is het belangrijk om juist nu te reflecteren. ‘In tijden van onzekerheid vallen we snel terug op oude zekerheden. We denken dan vanuit angst.’ Maar volgens haar is angst niet voor niets een slechte raadgever. Hoe beter we hiermee omgaan, hoe meer voordeel we uit deze verwarrende tijd halen. Het vraagt goed persoonlijk leiderschap van ieder van ons om in contact met elkaar en onszelf te blijven en niet te verzanden in verwijten, aanvallen of erger. Het is de kunst om ontspannen te blijven, dan komen de ideeën vanzelf. Angst werkt niet.’
Teeuwen ziet hier ook parallellen met de impact van sociale media. Het is volgens haar een verklaring waarom zoveel jonge mensen tegenwoordig een burn-out krijgen. ‘Die sociale media zorgen voor een soort permanente waakzaamheid op de buitenwereld, waardoor we niet meer zo goed weten wat we nu zelf eigenlijk willen. De focus moet er juist op liggen dat je jezelf zo sterk mogelijk maakt. Chronische stress heeft vaak een sociale oorzaak.’
Vitaliteit
Maar hoe doe je dat, die focus op jezelf en ervoor zorgen dat je je aanpast aan de omstandigheden? Volgens Teeuwen zijn daarvoor drie zaken van belang. ‘Het begint allemaal met vitaliteit. Het is belangrijk om gezond te leven, dat is bij de coronacrisis nog duidelijker geworden. Naast voldoende bewegen en gezond eten is een goede balans tussen structuur en afwisseling in je dagelijkse activiteiten daarvoor van belang, zo legt Teeuwen uit. ‘Maar ook sensorische prikkels zijn cruciaal. Dat kan op allerlei manieren, bijvoorbeeld door muziek, lekker eten of kunst kijken.’
Zelf heeft ze dit ook heel bewust toegepast. Er was in de beginperiode weinig ruimte voor culturele bezoeken en daarom zocht ze het vooral in de sport. Ze probeerde ook nieuwe dingen. Ze volgde een roeicursus, deed dagelijks krachtoefeningen en probeerde via Whatsapp ook anderen te motiveren om dit te doen. En ze heeft een zomerzwemclub in open water met een aantal vriendinnen.
Doelen stellen en sociale interactie
Een tweede aspect dat Teeuwen omschrijft, is dat je doelen blijft stellen. ‘Het is belangrijk dat je vooruitkijkt, doelen durft te stellen en probeert om daar elke dag stappen in te zetten. En je jezelf daar dan ook weer voor beloont.’ Tot slot is het contact met anderen van wezenlijk belang volgens Teeuwen. Wij zijn natuurlijk sociale wezens. We kunnen niet zonder contact met en bevestiging van anderen. Ook dat moet je blijven opzoeken.’
En zo zijn we vanzelf weer terug bij hardlopen. Want als je kijkt naar de drie voorwaarden die Teeuwen beschrijft, dan voldoet hardlopen aan alle drie. Hardlopen zorgt er niet alleen voor dat we meer gaan bewegen, maar ook meer gaan letten op onze voeding. Regelmatig en op gezette tijden hardlopen helpt bovendien met het structureren van je dagelijkse leven. Tijdens het lopen wordt je hele lichaam ook nog eens sensorisch geprikkeld. En ook het sociale aspect is eenvoudig in te vullen tijdens het hardlopen. ‘Ik heb dat zelf ook bewust opgezocht tijdens de coronacrisis. Je werkt thuis en ziet niet veel mensen. Ik sprak daarom regelmatig af met mensen om te lopen. Iedere keer met iemand anders, lekker buiten en op veilige afstand.’
En er is volgens Teeuwen nog een ander aspect van hardlopen dat niet onderschat mag worden. ‘Hardlopen zorgt voor een betere ademhaling, waardoor je hersenen gaan ontspannen en dan komen de ideeën vanzelf. Die ontspannen ademhaling is heel belangrijk. Neem maar eens een koude douche. De kans is groot dat je adem stokt en je het niet lang volhoudt. Maar als het je lukt om rustig te blijven ademhalen, dan is het prima vol te houden.’
Op vakantie of op reis?
De belangrijkste vraag die we onszelf in deze tijd kunnen stellen is volgens Teeuwen de volgende: Zijn we met corona op vakantie of op reis? ‘Is de nieuwe werkelijkheid waar we nu in zitten slechts een tijdelijke of gaan er door corona bepaalde zaken fundamenteel veranderen?’ Het is volgens Teeuwen een tijd die zich bij uitstek leent om oude verworvenheden nog eens goed onder de loep te nemen. ‘Kijk naar het thuiswerken. Opeens staan veel meer bedrijven en werknemers hiervoor open. Ze zien de voordelen. Vijf dagen per week terug naar kantoor zien veel mensen nu als tijdverspilling. De vraag is nu hoe we ervoor kunnen zorgdragen dat we ook de verbondenheid binnen bedrijven in stand houden. Als we die uitdaging met elkaar aangaan, dan zijn we echt op reis.’
Zelf is ze ervan overtuigd dat we pas aan het begin staan van een grotere verandering. ‘De huidige situatie zal meer impact hebben dan dat we nu denken en daarmee ook grotere veranderingen teweegbrengen. De huidige crisis dwingt ons om na te gaan hoe we omgaan met grote vraagstukken als diversiteit en milieu.’ Waar het toe zal leiden, weet Teeuwen niet. Maar het is duidelijk voor haar dat een aantal zaken urgent om een antwoord vragen. ‘Kijk alleen eens naar ongelijkheid. Dat is een vorm van sociale vervuiling. Het gaat niet alleen om inkomen. Het is bijvoorbeeld wetenschappelijk bewezen dat er ook minder obesitas voorkomt in landen met een grotere gelijkheid. In landen als Japan en Zweden is meer gelijkheid en zijn er minder sociale problemen zoals geestesziektes, verslavingen en dergelijke. Aan de andere kant dreigt corona de ongelijkheid op dit moment juist te versterken, dus daar moeten we met z’n allen een antwoord op zien te formuleren.’
