Dat lopen goed is voor je humeur wist je waarschijnlijk al, maar weet je ook waarom juist? Onderbouwd met wetenschappelijke inzichten, bespreekt de Britse neuroloog Ben Martynoga de voordelen en het effect van lopen op onze hersenen. Grote kans dat je na dit artikel je loopschoenen niet meer uittrekt!
De laatste jaren hebben steeds meer wetenschappers zich gebogen over het euforische – of althans betere – gevoel dat lopen je bezorgt. Hun bevindingen bevestigen wat veel lopers ervaren en verklaren waarom we lopen vaak als middel gebruiken om onze gedachten en gevoelens te verbeteren. Martynoga, een gerenommeerd neuroloog die al veel onderzoek deed naar het verband tussen lopen en ons brein, stelt vast dat we via deze recente studies nu ook leren hoe het precies komt dat we ons beter concentreren, minder stress ervaren en goed gehumeurd zijn na een loopje. En weten we, zo verwoordt de Brit het, hoe je een ‘glimp van het beloofde Nirvana’ krijgt, ofwel de befaamde ‘runner’s high’. Een korte bloemlezing over de voordelen van lopen op de hersenen:
Meer controle
In een tijd waar smartphones ons overladen met verschillende soorten stimuli, zijn de recente wetenschappelijke inzichten welgekomen. Een experiment van de Universiteit van West Michigan toonde bijvoorbeeld aan dat je na een korte stevige loopsessie van 30 minuutjes de vele informatie die op je afkomt al beter verwerkt. Net zoals twee andere universiteiten (de Lithuanian Sports- en Nottingham Trent University) vaststelden dat een intervaltraining goed is voor de ‘uitvoerende functie’ van je hersenen. Een verbetering van deze functie zorgt ervoor dat je minder snel afgeleid bent en problemen makkelijker oplost – voordelen die al na 10 minuutjes bij een sprintintervaltraining merkbaar zijn.
Bevindingen van hersenonderzoek van de University of Arizona leunen sterk aan bij vorige studies. Onderzoekers hier ontdekten duidelijke verschillen tussen zij die vaak liepen en niet-lopers. Zo merkten ze een toegenomen ‘gecoördineerde activiteit’ in bepaalde delen van het brein – vooral vooraan in de hersenen: het gebied waar de uitvoerende functie en het werkgeheugen gestuurd worden. Hiernaast zagen ze dat de activiteit in ons zgn. ‘defaultnetwerk’ afnam. Hoe minder activiteit hier plaatsvindt, hoe meer je je in een rusttoestand bevindt. Het defaultnetwerk is dan ook het gebied waar jouw rusteloze gedachten en kwaadsprekende stemmetjes zitten.
Zelfde effect als meditatie
Scans van de hersenen tonen aan dat meditatie en lopen hetzelfde effect hebben op het brein, nl. het gelijktijdig verhogen van de uitvoerende functies én de activiteit binnen het defaultnetwerk verminderen. De resultaten van dit onderzoek ondervinden we vaak in levenden lijve tijdens of na onze looptochtjes: als je aan het lopen bent, leef je gewoonweg – hoe zweverig het ook mag klinken – meer in het nu. Je let meer op je ademhaling en bent bewuster van je lichaam. Omwille van die bevindingen trekken de onderzoekers een parallel met mindfulness, een populaire relaxatiemethode waarbij je aandacht uitgaat naar het hier en nu om stress te verminderen.
Het verband uitgelegd
Martynoga ziet vorige onderzoeken als een verklaring waarom lopen voor sommigen dé oplossing is tegen stress en het bestrijden van depressieve gevoelens. Hij verschaft ons meer wetenschappelijke onderzoeken die zijn bewering staven: een Zweedse universiteit toonde op chemisch niveau aan hoe lopen minstens één belangrijk zenuwpad dat stress veroorzaakt, blokkeert: wanneer je stress ervaart, veranderen metabolische processen in je lever het aminozuur tryptofaan naar – het moeilijk uitspreekbare – kynurenine. Deeltjes van dit afbraakproduct raken tot bij je hersenen, die bij toename ervan leiden tot depressie, angststoornissen en schizofrenie.
Wanneer je loopt, gaan de niveaus van – met een medische term ook wel aangeduid als – kynurenine aminotransferase zich in de spieren opstapelen. Dit enzym breekt zich uiteindelijk af in de gerelateerde molecule kynurenic zuur, die niet – en dit is een belangrijk gegeven – tot bij de hersenen komt.
Eenvoudiger gezegd: wanneer je loopt, blokkeren je skeletspieren bij gebruik een stof die mentale gezondheidsproblemen triggert. Op het eerste gezicht is het niet meteen duidelijk waarom het gebruik van je beenspieren een rechtstreeks effect heeft op je gemoedstoestand, maar deze onderzoeken verschaffen de medische wereld wel van een zeldzaam inzicht in de (toch wat mysterieuze) link tussen het brein en het lichaam. Bovendien, zo stelt Martynoga, herinneren deze studies ons aan het feit dat je brein ook gewoonweg een lichaamsorgaan is. Wat jij kiest om met dit lichaam te doen heeft onvermijdelijk psychologische gevolgen.
Runner’s high
Bovendien doet lopen veel meer dan enkel wat stress verminderen. Gelukkigen onder ons kunnen dat zeker beamen aan de hand van de zgn. runner’s high, een euforisch gevoel van onoverwinnelijkheid. Het populaire idee van de endorfinekick ontstond in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw, wanneer verschillende studies een verhoogd niveau van bèta-endorfines tijdens het lopen vaststelden. 10 jaar geleden voegden Duitse onderzoekers hieraan toe dat ook endocannabinoïden nodig zijn, stoffen die hetzelfde effect als marihuana hebben, om de high van het lopen te ervaren. Na 30 minuutjes matig intensief lopen, is er al een toename in deze feelgooed-stofjes, die voor minder angst en pijn zorgen. Een halfuurtje je benen losgooien kan dus al wonderen doen!
Jammer genoeg bestaat er geen eenduidige formule om een runner’s high te beleven. Daag jezelf uit, maar overdrijf hier niet in! Wie zijn of haar lichaam te hard pusht, geniet niet meer en mist een groot doel van de training: het verminderen van stress. Zorg ervoor dat je je lichaam triggert, maar gebruik hiervoor niet je maximale capaciteit.
De neuroloog besluit dat er meer onderzoek moet komen om het exacte verband tussen lopen en onze hersenen verder uit te diepen. Hiernaast stelt hij vast dat er andere factoren als geslacht, genen, conditie, verwachtingen, etc. ook een rol spelen in het beïnvloeden van je brein. Toch leveren deze onderzoeken al heel wat wetenschappelijke uitleg en krijgen we steeds een beter antwoord op de vraag waarom lopen ons zo’n goed gevoel geeft.
Nog niet volledig overtuigd van de voordelen die lopen op je gemoedstoestand heeft? Trek je loopschoenen aan en ervaar het zelf. En voor zij die dit al wisten… Doe nog een paar kilometertjes meer en ga op zoek naar die befaamde runner’s high!
