Liefst twee jaar moesten de deelnemers erop wachten, maar op zaterdag 11 juni staat De Halve van De Haar weer op het programma. Uniek dit jaar is dat Kasteel de Haar zowel het vertrek- als eindpunt vormt van de zesde editie van de kasteelloop. Hiermee belooft de kasteelloop in het Utrechtse Haarzuilens mooier dan ooit te worden. Samen met Carolien Verburg, van Stichting Kasteel de Haar, verkenden we het parcours. “Ik kan me weinig andere plekken bedenken die mooier zijn om een halve marathon te volbrengen.”
TEKST: Guus Peters
FOTO’S: Joyce Bongers
Carolien Verburg, hoofd locatieverhuur, is net aan het vertellen hoeveel deelnemers ze tijdens De Halve van De Haar verwacht als ze zich plots omdraait. “Een mooier decor voor de start en finish is toch niet denkbaar”, zegt ze, terwijl ze vol verwondering richting het imposante Kasteel de Haar met zijn kenmerkende roodwitte luiken kijkt. “Dit moet de lopers een uniek wauw-gevoel gaan geven.”
Nadat de Halve van De Haar de afgelopen twee jaar geen doorgang kon vinden vanwege de coronamaatregelen, staat op 11 juni de zesde editie van de bijzondere kasteelloop op de agenda. De halve marathon belooft indrukwekkender dan ooit te worden, omdat het kasteel een centralere plek in het parcours heeft gekregen. “Het is voor het eerst dat de lopers hier beginnen en eindigen”, zegt Verburg. “Voorheen waren de start en finish in het centrum van Haarzuilens.”
BARONALE DROOM
Op de plek waar in juni het startschot wordt gegeven, wijst Verburg richting een lange kaarsrechte weg, die aan beide zijden omgeven wordt door een trits oude bomen. Het is de Van Zuylenlaan, vernoemd naar Baron Etienne van Zuylen van Nyevelt van de Haar, die eind negentiende eeuw de opdracht gaf het kasteel te herbouwen en een lange weg richting het dorp liet aanleggen. “Zo kon hij eenvoudig naar het dorp en de dorpelingen naar het kasteel”, vertelt Verburg met de nodige passie. “Het was een drukke weg, vooral op zondag. Dan kwamen de mensen uit het dorp naar de kapel naast het kasteel om de dienst bij te wonen. Daarnaast werkten veel mensen uit het dorp voor de Baron.” Tijdens de Halve van De Haar leggen de deelnemers op de Van Zuylenlaan hun eerste meters af, op weg naar het dorp. In een lange rechte weg dus, tussen de statige bomen door.
Wanneer de deelnemers het centrum van Haarzuilens in rennen, zal ze al snel iets opvallen. De stijl van de huizen is vergelijkbaar met die van het kasteel. Evenals bij het kasteel komen bij de woningen in het dorp de roodwitte luiken voor de ramen terug. Alsof het dorp en het kasteel bij elkaar horen. En dat is ook zo. “Het kasteel en dorp hebben een heel goede band”, weet Verburg. “Lange tijd lag Haarzuilens tegen het kasteel aan geplakt, op de plek waar nu de Romeinse tuin is. Tot Baron Van Zuylen het kasteel eind negentiende eeuw grootser dan ooit liet herbouwen. Hij verlangde naar meer privacy en liet een groot park om het kasteel aanleggen. Het dorp, dat tegenwoordig ongeveer 600 inwoners telt, werd afgebroken en 2 kilometer verderop weer opgebouwd, in dezelfde stijl als het herbouwde kasteel. Nog altijd heeft Haarzuilens een beschermd stadsgezicht.”
Al zal de oplettende loper opmerken dat twee huizen afwijken van de rest. In plaats van roodwitte luiken, dragen de luiken van die huizen de kleuren geel, blauw en wit. In een van die huizen woonde Pierre Cuypers vroeger. Hij was de uitverkoren architect die van Baron Van Zuylen het kasteel mocht herbouwen. Voor hem was het toegestaan om de luiken een andere kleur te geven.
Als de deelnemers Haarzuilens weer uitlopen, vervolgen ze hun route via het natuurgebied van Landgoed Haarzuilens richting de Haarrijnse Plassen, waar plots het strand het decor vormt. “Dat is ook het leuke aan De Halve van De Haar”, is Verburg enthousiast. “De afwisselende en prachtige omgeving waar de route de deelnemers langs voert.”
Wanneer Verburg, die al jarenlang betrokken is bij de organisatie van het evenement, praat over de prachtige omgeving, moet ze denken aan het bijzondere ontstaan van De Halve van De Haar. Want het was Sara Watson, achterkleindochter van Baron van Zuylen, die in 2014 opperde om een halve marathon door het kasteelpark te organiseren. Verburg: “Sara woont in Frankrijk en is een fervent hardloopster. Het was haar baronale droom om hier een hardloopwedstrijd te houden. Ze heeft zelf al drie of vier keer meegedaan.” Stichting Kasteel de Haar, dat eigenaar is van het kasteel, zocht contact met Bert Eskes van Athletic Point – een kenner op het gebied van hardlopen – en vier mannelijke dorpelingen die veel mensen in Haarzuilens kennen. “Zo hadden we de kennis en het netwerk in huis om de wens van Sara Watson in vervulling te laten gaan.” Sinds dit jaar heeft ook het internationale sport- en evenementenbedrijf Golazo zich als partner aangesloten bij de organisatie van het evenement.
Vanaf de Haarrijnse Plassen leidt het parcours de deelnemers richting Vleuten, het dorp op zo’n 4 km afstand van Kasteel de Haar. Verburg heeft een tip: bij helder weer is vanuit Vleuten de ridder op de Riddertoren van het kasteel te zien. “Een mooi herkenningspunt voor de deelnemers, dan weten ze dat ze daar zo snel mogelijk heen moeten”, grapt ze.
Het ridderbeeld op de spits van de Riddertoren is geplaatst in 2007, tijdens de restauratie van het kasteel. Voor het gezicht van het beeld stond Baron Thierry van Zuylen model, de kleinzoon van Baron Etienne. Baron Thierry volgde zijn vader Baron Egmont op in de jaren zestig en werd zodoende eigenaar van Kasteel de Haar. Thierry overleed in 2011 op 78-jarige leeftijd. Het kasteel is geen eigendom meer van de familie, maar heeft wel het recht behouden om hier één maand per jaar (in september) te kunnen verblijven. Ook overnachten ze nog met enige regelmaat – vaak met Pasen of kerst – in het Châtelet naast het kasteel.
GROOT FEEST VAN HERKENNING
Sinds 2000 is de Stichting de eigenaar van het kasteel. Verburg: “Ons doel is om Kasteel de Haar zo goed mogelijk te onderhouden en zo te behouden voor de toekomstige generaties. Daarnaast willen we dit unieke stukje Nederland aan zoveel mogelijk mensen laten zien. Door de openstelling van het kasteel en het organiseren van activiteiten kunnen wij het onderhoud bekostigen. De Halve van De Haar draagt hier dus zeker aan bij.”
Want dat is de Halve van De Haar ook, benadrukt Verburg, een groot feest van herkenning. Van bekenden en onbekenden. Met meer dan 80 vrijwilligers uit het dorp die er alles aan doen om er een onvergetelijk evenement van te maken en publiek langs de kant dat de deelnemers een steuntje in de rug geeft met hun aanmoedigingen. “Het is prachtig dat er zoveel enthousiaste mensen bij betrokken zijn.”
Als de lopers Vleuten verlaten, rennen ze richting golfclub De Haar, waar de deelnemers de greens en de holes doorkruisen op hun hardloopschoenen. Verburg staat inmiddels op de weg die de golfclub en het kasteel van elkaar scheidt. “Dit is toch prachtig”, zegt ze, terwijl ze haar arm vanaf de golfclub richting het kasteel beweegt. “Vanaf de golfclub ren je over de Kasteellaan richting het kasteel.”
Eenmaal op de Kasteellaan is het alsof de deelnemers zo weer een sprookje binnenlopen, zoveel moois is er te zien. Meteen links is er het stalplein. Hier waren vroeger de koetshuizen en stonden de paarden. Ook woonde het personeel van het kasteel er. Tegenwoordig doet het stalplein dienst als entreegebouw en horecagelegenheid.
Iets verderop aan de rechterkant trekt de rozentuin met 40 verschillende rozen in allerlei kleuren de volle aandacht. “Die tuin is echt geweldig om te zien en te ruiken. Daar krijg je spontaan een glimlach van op je gezicht. Ook al hebben sommige deelnemers het dan misschien al redelijk zwaar.”
Verburg weet uit ervaring dat het kasteel wonderen kan doen met de deelnemers. Wonderen in de zin dat ze compleet opfleuren of ergens toch nog een vaatje energie vinden door het decor waar ze doorheen rennen. “Het is niet overdreven als ik zeg dat sommige lopers echt uitgeput en een beetje voorovergebogen de Kasteellaan op komen rennen, maar weer rechtop lopen en opleven als ze eenmaal de poort van het kasteel zijn gepasseerd.”
Zodra de lopers onder de eerste poort, de châteletpoort, zijn gerend, komen ze op een wel heel intieme plek: de privétuin van de familie Van Zuylen wanneer zij in het kasteel verblijft. Via de Duivenpoort en de Franse poort verlaten de deelnemers de privétuin weer om de laatste meters richting de finish af te leggen. Althans, als ze het rondje voor de tweede keer hebben gerend. “Voor de halve marathon moeten de deelnemers het rondje twee keer rennen”, zegt Verburg. “Normaal vinden hardlopers dat vaak niet fijn, maar hier vinden de deelnemers het niet erg, omdat ze nu ook twee keer de ervaring van het kasteel hebben.”
Dat de lopers überhaupt door de privétuin en het kasteelpark rennen, is al bijzonder op zich. Hardlopers komen hier nooit buiten De Halve van De Haar om, omdat het park niet openbaar is. Bezoekers moeten normaal gesproken een kaartje kopen om het park te kunnen bezoeken. “Zo houden we de ervaring ook uniek en blijft het voor de deelnemers speciaal om door deze omgeving te rennen”, verzekert Verburg.
Als de deelnemers het rondje voor de tweede keer hebben afgelegd, wachten na de Franse poort de laatste meters in een decor om van te smullen. Hier staat een uitzinnig publiek dat zich rondom het kasteel langs de kant heeft opgesteld. Het moet de pijn en vermoeidheid in de benen voor even doen vergeten. De gedachte aan een glimmende medaille doet de rest.
En anders is het wel het kasteel dat op de achtergrond meekijkt naar de deelnemers die de finish moe, maar voldaan passeren. Verburg: “Ja, noem mij maar een mooiere plek om een halve marathon te volbrengen.”
Kasteelloop Halve Van De Haar – praktisch
Zaterdag 11 juni 2022
De Halve Van de Haar (21 km) – De Tien Van de Haar (10 km) – De Vijf Van de Haar (5 km) – De Jeugdloop Van de Haar (1 km & 2 km) & Kasteelwandeling Van de Haar (10 & 20 km)
