Over een geslaagde verwelkoming gesproken: ‘Vraag ons een kaart met looproutes’ pronkt er op een grote banner in de lobby van mijn hotel. Een uitnodiging die ik niet aan me voorbij laat gaan. Zelfs na een lange reis van Europa naar de Amerikaanse staat Oregon heb ik nog wat energie over om de loopschoenen aan te trekken en met een klein maar praktisch kaartje in de hand Eugene te verkennen.
Algauw voert de looproute me naar de oevers van de Willamette River, waarlangs het Alton Baker Park zich uitstrekt. In dit 150 ha grote stadspark bevindt zich Pre’s Trail, een loopparcours ter ere van Steve Prefontaine. Voor Europeanen klinkt die naam niet meteen bekend in de oren, maar in de Verenigde Staten – en zeker in Oregon – beschouwen ze hem als een van de allerbeste lopers uit de geschiedenis. In de eerste helft van de jaren 70 stonden op een bepaald moment zelfs alle Amerikaanse records van langeafstandsnummers op zijn naam. Hij was geliefd om zijn stijlvolle manier van lopen, toonde veel sociaal engagement en kwam op voor de rechten van de atleten.
Auto-ongeval
Helaas stierf Prefontaine in 1975 op amper 24-jarige leeftijd na een auto-ongeval. De gelijkenis met het lot van de Belg Ivo Van Damme is treffend. Ook hij kwam in het midden van de jaren 70 op te jonge leeftijd bij een verkeersongeval om het leven en werd nadien herdacht met een meeting die intussen tot de Diamond League behoort. Behalve een jaarlijkse topmeeting ter herinnering aan Prefontaine hebben ze hier in Eugene voor lopers van alle niveaus een Finse piste aangelegd. Een vers laagje houtschilfers toont aan dat het zelfs 50 jaar na Prefontaine’s dood nog altijd gebruikt en goed onderhouden wordt. Een ander pluspunt van Pre’s Trail is de nabijheid van het stadscentrum van Eugene, waardoor het niet lang duurt voordat je andere lopers tegenkomt. Maar denk nu niet dat heel Eugene hier ’s avonds in loopoutfit is terug te vinden.
Iconisch atletiekstadion
Voor Eugene’s allerbelangrijkste loopspot trekken we een dag later naar de campus van de universiteit, waar zich Hayward Field bevindt. Sinds de jaren 70 van de vorige eeuw worden in dit iconische atletiekstadion alsmaar belangrijkere competities georganiseerd, zoals de Amerikaanse olympische trials van 1972, 1976 en 1978. En ook voor de recentere Olympische Spelen van Rio en Tokio viel hier telkens de beslissing over de samenstelling van Team USA. Behalve tientallen universitaire competities wordt in dit stadion jaarlijks ook de Prefontaine Classic gelopen, waardoor al een hele reeks aan grote namen in Eugene te gast was. Deze zomer komen daar de 2.000 deelnemers van de wereldkampioenschappen atletiek bij. En dat allemaal in een stad van nog geen 200.000 inwoners.
TrackTown USA
“Het is de allereerste keer dat de wereldkampioenschappen atletiek in de Verenigde Staten plaatsvinden”, reageert een enthousiaste Kari Westlund, voormalig bestuurslid van de Oregon Track Club en tegenwoordig directeur van de regionale toeristische dienst ‘Eugene, Cascades and Coast’. “Het spreekt voor zich dat we als gaststad van de wereldkampioenschappen trots zijn en het versterkt onze reputatie van TrackTown USA. Maar we zijn geen Beijing, Londen of Doha, die de voorbije wereldkampioenschappen hebben onthaald. Dat zijn wereldsteden waar je buiten het stadion niet veel ervaart van de kampioenschappen. Hier zal heel de stad meeleven en de kleinschaligheid zorgt dat het weer meer rond de sport zelf draait. De meeste atleten zullen overnachten in de studentenkamers op de campus, wat voor een bijzondere sfeer zal zorgen. Topatleten zijn hier in Eugene ook nog benaderbaar. Ik herinner me de Amerikaanse trials van vorig jaar. Tijdens mijn looptochtjes, die ik zoals de meesten onder ons maar in een gezapig tempo afleg, kwam ik enkele toppers tegen. Ze knikken of lachen dan en gaan er daarna weer in een rotvaart vandoor. Ze lopen zo gemakkelijk, het lijkt alsof ze daar niet voor hoeven te ademen. Zoiets kan je alleen hier meemaken.”
Liefde voor de sport
Dat juist het kleine Eugene het WK heeft kunnen binnenhalen, heeft volgens Westlund in de eerste plaats te maken met een visie op langere termijn: “Uiteraard zorgt dit evenement voor een economische return, maar tegelijkertijd staan daar heel wat kosten tegenover. We organiseren de wereldkampioenschappen uit liefde voor de sport. Alle betrokken partijen hopen dat dit mondiale evenement de atletiek in Amerika populairder zal maken, want in vergelijking met baseball en American football zijn we maar een kleine sport in de VS.”
Bakermat van het recreatieve lopen
Het WK in Eugene vestigt de aandacht op enkele baanbrekende ontwikkelingen die hier vorm hebben gekregen: het concept jogging en de oprichting van Nike. “We hebben het allemaal te danken aan Bill Bowerman”, zegt Westlund heel overtuigend. “Hij was coach van het universiteitsloopteam van 1948 tot 1973, maar hij was ook en vooral een uitvinder, voortdurend op zoek naar betere materialen voor zijn lopers en naar nieuwe trainingsmethoden. Tijdens een reis naar Nieuw-Zeeland liep hij met andere lopers voor het eerst lange afstanden, waardoor hij zich realiseerde dat lopen heilzaam was voor het hart en de algemene gezondheid. Terug in Eugene deed hij samen met een professor hierover onderzoek, waarna hij het boek Jogging uitbracht. Wie liep, was niet langer gek. Dat maakt van Eugene de bakermat van het recreatieve lopen.”
Hayward Hall
De belangrijkste verwezenlijkingen van Bowerman komen aan bod in Hayward Hall, een museum in een van de hoofdtribunes van Hayward Field. In de lobby van het museum, die tevens als basis fungeert van een nieuwe toren in de vorm van een fakkel, start de rondleiding alvast met een installatie van een kleine atletiekpiste uit hout met daarop een van Bowermans oneliners: “Het echte doel van lopen is niet een wedstrijd winnen, het is de grenzen van het menselijke hart aftasten.” Daarmee is de toon gezet, want behalve de trofeeën en de indrukwekkende prijzenkast van de universitaire loopteams komen in de thematische museumruimtes keer op keer de ideeën van Bowerman terug. Zo geeft een muur met daarop een reuzegroot schoolbord mooi de kernprincipes van zijn trainingsmethode weer, zoals het belang van rust. Ook vrouwen mochten bij Bowerman meetrainen, wat haast revolutionair was in die dagen.
Reconstructie
Een andere ruimte is dan weer een reconstructie van Bowermans atelier, waar hij voortdurend in de weer was om schoenen lichter te maken of kleding aan te passen. Zijn bekendste uitvinding is de wafelzool voor een betere grip, die mede de basis zou leggen voor de eerste successen van Nike. Meer over de band tussen Bowerman en de oprichting van Nike volgt verder in de laatste zaal van Hayward Hall met onder andere de eerste schoenen die door Nike werden uitgebracht. Bowerman overleed in 1999 maar zijn passie voor verbetering en perfectie blijven tot op vandaag op de universiteitscampus van Eugene voortbestaan in het Bowerman Sports Science Center, waar zowel topatleten als recreatieve lopers meedoen aan onderzoek met het oog op betere atleten en gezondere mensen. Ook Phil Knight, medeoprichter van Nike, blijft zich tot op de dag van vandaag in Eugene inzetten voor een gezondere wereld. Hij zorgde voor een grote donatie waarmee de Campus for Accelerating Scientific Impact werd opgericht. Het doel van hun onderzoek is om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van gezondheid zo snel mogelijk naar een groot publiek te brengen. En het gebouw zelf is een prachtig staaltje architectuur.
Lees ook: TeamNL maakt zich klaar voor WK Atletiek – RunningNL
Loopplezier om 5 uur ’s ochtends
Een rondleiding door Hayward Hall eindigt meestal met een korte blik op de piste waar in de loop der jaren meer dan 15 wereldrecords werden gerealiseerd: onder andere Mary Decker – op de 5.000 en 10.000 meter – en Ashton Eaton in de tienkamp. Vorig jaar vestigde Ryan Crouser tijdens de trials een nieuw wereldrecord in het kogelstoten en Sydney McLaughlin dook tijdens diezelfde trials als eerste vrouw ooit onder de 52 seconden op de 400 meter horden. “Al die memorabele prestaties, de vele belangrijke wedstrijden in een ver of minder ver verleden en het geweldige publiek van Hayward Field maken indruk op je als atleet”, weet Ian Dobson, die zich hier in 2008 op de 5.000 meter wist te plaatsen voor de Olympische Spelen.
Bubbel
Vandaag is hij wedstrijddirecteur van de Eugene Marathon en volgt hij de loopcultuur in de stad op de voet. “Door de vele wedstrijden op Hayward Field leven we hier in Eugene soms in een bubbel, alsof de hele wereld weet dat wij TrackTown USA zijn. Maar niet iedereen loopt, ook niet in Eugene of in de rest van Oregon. Wel merken we bij het grote publiek een groeiende belangstelling voor deelname aan loopevenementen. Dit jaar telden we in totaal 6.000 deelnemers op de marathon en halve marathon van Eugene. Samen met de 5 km en de wedstrijden voor kinderen komen we zelfs op 10.000 deelnemers uit. Dat zijn getallen waar we voor willen blijven gaan. We zijn ook blij dat we met de Eugene Marathon kunnen starten en aankomen op en rond Hayward Field. Voor de deelnemers biedt dat indrukken die hen zullen bijblijven.”
Community runs
Aandacht voor recreatief lopen blijft dus ook in TrackTown USA van groot belang. De Oregon Track Club organiseert in de aanloop naar de Eugene Marathon iedere lente community runs en in de zomermaanden nodigen ze jong en oud, alsook beginnende en ervaren lopers uit om samen op de baan te lopen. Ze houden daarmee de traditie in ere die destijds door Bowerman werd gelanceerd. Dustin Pearce, eigenaar van sportwinkel RunHub Northwest, organiseert het hele jaar lang elke woensdagavond een community run: “Gemiddeld trekken we er met 40 lopers op uit. Dat is een vrij grote groep om samen te blijven, maar na de inspanning spreken we af voor een glas en een praatje. We zien dat mensen na een tijdje ongedwongen lopen graag naar een doel toewerken. Pas dan sluiten ze aan bij het loopteam van onze winkel.”
Zonsopgang
Een andere groep spreekt dan weer bijna dagelijks voor zonsopgang af: Team 5 AM Running Madness. “Meer dan tien jaar geleden zijn we begonnen om dit te doen”, vertelt Jenn Lewis, die samen met Lonn Robertson de groep coördineert. “Het is voor ons veel gemakkelijker om vroeg in de ochtend te lopen. Iemand uit onze groep heeft zes kinderen dus dan moet je wel vroeg uit de veren. De laatste jaren zijn er lopers bijgekomen en ook de ambities nemen toe: van een eerste marathon tot een ultraloop.” En na een uurtje lopen in een pittig tempo is het tijd voor koffie én een donut. Het perfecte begin van een nieuwe dag in TrackTown USA, waar de wereldkampioenschappen atletiek meer dan thuishoren.
Dit artikel verscheen in 2022 in het RunningNL magazine.
