Trailrunning: Het gaat niet om het landschap, maar om de mindset

Het zou verbazen mocht u als fervent hardloper anno nu nog nooit van trailrunning hebt gehoord. Dit ruime begrip is zowat een verzamelnaam voor hardlopen op onverharde paden in heuvelachtig terrein met doorgaans grote hoogteverschillen. Maar waar komt dat gekke idee in hemelsnaam vandaan?

Door: Steven Pauwels

Wij vroegen het aan niemand minder dan Gregory (Greg) Vollet. Deze prille veertiger is inmiddels aan zijn tweede carrière bezig als ‘community marketing manager’ bij Salomon Running. In de hedendaagse trailrunning wereld is hij allesbehalve een nobele onbekende. Hij treed naar buiten als manager van het beruchte Salomon running team en verzorgt de kalender van ‘zijn’ atleten die zowat dertig procent van de beste twee dozijn ter wereld uitmaken. Ontegensprekelijk is dit team met namen als Kilian Jornet, Emilie Forsberg, François D’haene en vele meer het meest succesvolle merkenteam dat deze sport tot op heden gekend heeft. “Daarnaast ben ik ook verantwoordelijk voor Salomon Running TV”, valt Greg in. “Je zou cru kunnen stellen dat ik verantwoordelijk ben voor de ontwikkeling van de trailrunning in de wereld”.

Deze Fransman, tegenwoordig wonende in Metz-Tessy (Haute-Savoie), kende in het verleden ook al succes als mountainbiker. “Tijdens mijn profcarrière die zeven jaar duurde won ik onder andere een wereldbeker manche in het cross-country mountainbike.” Net voor de eeuwwisseling was Gregory de evenknie van onder andere Cadel Evans en de Belgische Filip Meirhaeghe. Een van zijn laatste wapenfeiten was een zevende plaats op het wereldkampioenschap in 2000 dat plaats vond in de Spaanse Sierra Nevada. In zijn stem is zowel trots als afgunst waar te nemen. Later leren we waarom.

“Nadien raakte ik verzeild in de wereld van de multisport raid.” Dit is een fenomeen dat triatlon-gewijs verschillende outdoor-sporten combineert. Naast mountainbike bestaat deze sport ook uit trailrunning, raften, kayak en klimmen. “Van hieruit ontsproot mijn passie voor trailrunning. De nobele waarden van het mountainbike, mijn eerste passie, zijn langzaamaan uit de sport geslopen. Ik zag deze sport waardoor ik geobsedeerd was sinds mijn vijftiende veranderen onder invloed van de UCI (Internationale Wielerunie). De cross-country discipline die ik beoefende werd steeds korter, sneller en spectaculairder om te kunnen fitten in een televisie-format. Wedstrijden met drie ronden werden later negen kleinere ronden enzovoort.” Het plezier dat hij in het mountainbike verloren was, door naar eigen zeggen de Olympische Spelen, hervond hij in trailrunning.

Zijn professionele functie bij Salomon Running en zijn niet onaardig palmares als trailrunner maken van Greg Vollet de geknipte man om al onze vragen over deze bij ons exotische variant van hardlopen op los te laten. Hij kent de markt op zijn duimpje, is mede verantwoordelijk voor de wereldwijde explosie van trailrunning en is zonder enige overdrijving de meest succesvolle teammanager in de geschiedenis van de sport. Enthousiast licht hij ons toe dat het niet hij is de sport heeft uitgevonden. “In tegenstelling tot wat vele mensen denken is trailrunning in origine zeer oud. De beginselen van de deze sport zijn terug te vinden in fellrunning. In het noorden van Verenigd Koninkrijk werden deze wedstrijden georganiseerd in de heuvels. Best kunnen deze races omschreven worden als berglopen over de grasheuvels in Engeland. Het waren erg zware wedstrijden, voornamelijk nabij het Lake District. Er zijn aanwijzingen dat de eerste fell races reeds werden georganiseerd omstreeks 1050. Later in de 19e eeuw maakten fell races deel uit van de lokale cultuur en werden georganiseerd tijdens volksfeesten naast worstelen en hamerslingeren. Voor de atleten viel er zowel eeuwige roem als wat geld te rapen. De beginselen waren dus zeer lokaal.

Nadien werd de sport globaler met in de Verenigde Staten onder andere de Western States 100. Deze trail werd in 1977 voor het eerst als wedstrijd georganiseerd.” “Tot 2010 werd de sport hoofdzakelijk door zichzelf gedragen”, verhaalt Greg. “Omstreeks 2008-2010 zijn bedrijven de gemeenschap bijgetreden en heeft er een heuse explosie plaatsgevonden.” Men kan het betreuren dan wel toejuichen maar de professionalisering van de sport is een feit. Klassieke hardloopmerken richten zich hoe langer hoe meer op deze groeiende markt en ook professionele organisaties schieten als paddestoelen uit de grond. Dit is ook de Internationale Atletiekfederatie (IAAF) niet ontgaan.

Greg stelt dat “de sport aan zichzelf leidt”. Hij ziet de toekomst niet bijster rooskleurig in. Met een stem die in schril contrast staat met het enthousiasme waarmee hij vertelt over zijn passie voor trailrunning vervolgt hij zijn verhaal. “De inmenging van de IAAF is beangstigend. Ze zijn louter geïnteresseerd in geldbejag en dreigen de sport te breken. Trailrunning is geen atletiek.” Deze laatste zin doorspekt nagenoeg het hele gesprek. Het is als een soort mantra waarmee hij zichzelf de kalmte doet hervinden. “Mijn grootste vrees is dat enkel het competitieaspect zal overblijven en de pure geest die deze sport nog rijk is, zal verdwijnen. Trailrunning gaat om natuur en vrijheid.”

Op de vraag wat er dan juist moet worden trailrunning mocht de atletiekfederatie zegevieren volgt een pleidooi dat een assisenhof waardig is. “Het grootste probleem is dat de IAAF weigert samen te werken met de spelers in de huidige markt. Ze bieden geen luisterend oor aan de bedrijven en de gemeenschap die vandaag actief zijn in het veld. Het ergste wat kan gebeuren is dat de sport niet langer vrij blijft. Dat mensen een licentie moeten kopen om deel te kunnen nemen aan wedstrijden. Ook zullen de parcoursen ongetwijfeld minder en minder spectaculair worden onder invloed van de veiligheidsvoorschriften die onlosmakelijk verbonden zijn bij overheidsinmenging.” De vergelijking met de huidige structuur van de triathlon is snel gemaakt. Naast de Olympische triathlon dat het stokpaardje is van het IOC (ITU) en zijn federaties bestaan er talloze commerciële circuits met als meest bekende de Ironman. Naar welke structuur de trailrunning-wereld zal evolueren is sterk de vraag.

Deze problematiek is voor de doorsnee hardloper in Nederland een ver-van-mijn-bed-show. Desalniettemin wint trailrunning ook aan terrein in onze contreien, letterlijk en figuurlijk. Trailwedstrijden zijn dezer dagen in Zuid-België allesbehalve een zeldzaamheid. Nagenoeg elk weekend vinden er meerdere races plaats, wedstrijden zijn reeds een half jaar voor aanvang uitverkocht en organisaties begeven zich steeds meer noordelijk om ook de vlakke landschappen van Vlaanderen en Nederland te veroveren. Mocht deze dans u volledig ontgaan zijn dan heeft u ongetwijfeld reeds beeldschone plaatjes, ter promotie van wedstrijden of materiaal, zien passeren in uw hardloopmagazine of bij de hardloopspeciaalzaak. Ook deze prenten maken een evolutie door en tonen steeds extremere wedstrijd- of trainingsbeelden. U zou lang niet de enige zijn die deze beelden schrikwekkend vindt.

Trailrunning niets voor u? Think again! Greg Vollet: “Deze beelden van onder andere Trofeo Kima (een van de meest legendarische trailwedstrijden ter wereld, gekenmerkt door zijn extreme parcours en techniciteit (Italië).) dienen om de mensen te laten dromen. Ikzelf heb steeds gedacht dat ik op een dag deze race zou willen voltooien.” Het staat buiten kijf dat niet iedereen deze dromen deelt. “Maar trailrunning is er voor iedereen”, vervolgt Greg. Hoog tijd voor de wat meer praktische kant van het verhaal. We weten inmiddels dat trailrunning geen atletiek is maar hoe begin je er dan juist mee?

“Trailrunning onderscheid zich door zijn zeer eigen techniek. In atletiek zijn doorgaans alle passen even groot. Je zet je voeten ver voor het zwaartepunt van het lichaam en je leunt voorover. Zo kan je veel kracht zetten en snelheid maken. Bij trailruning zet je de voeten maar net voorbij het zwaartepunt van het lichaam. Je bent niet op zoek naar maximale kracht maar naar maximale efficiëntie. Het parcours is erg veranderlijk en je past je voortdurend aan. Ook de afdalingstechniek is zeer anders. Je zal nooit vol op de hak landen en grote passen nemen om snel te kunnen dalen. Je zal eerder trachten de impact van de schokbelasting efficiënt op te vangen door kleiner passen te zetten.”

Trailrunning doet al snel denken aan grote bergen en ruige natuur. Laat dat nu net zijn wat er niet is in het ver verstedelijkte Nederland. Toch bestaan er tegenwoordig concepten zoals ‘urban trail’. De natuur is hier uiteraard ver zoek. Heeft dit dan wel nog iets met trailrunning te maken? Greg lacht. “Voor mij is trailrunning eerder een zaak van mindset dan van omgeving. Trailrunning kan dus in sé overal. Ook in verstedelijkte gebieden. Het komt er juist op neer geen parken of rivieren op te zoeken maar te ‘exploreren’. Al lopende verken je de stad. Het grote verschil met hardlopen is waar de geest zich bevindt als je loopt. De modale hardloper is geestelijk niet altijd bij de zaak. De ondergrond is regelmatig en niet uitdagend. Dus elke pas is voor hem hetzelfde. Hij hoeft zich niet te concentreren hierop. In gedachten dwaalt hij af naar zijn problemen in het dagelijkse leven.

Bij trailrunning gaat het om verkennen. De geest is 100% aanwezig bij het lopen. Je denkt na over hoe je bepaalde obstakels overwint en waar je je voeten plaatst. Dit is ook heel amusant.” “Er is tevens geen plaats zo geschikt als Nederland en België voor de beginnende trailloper”, vervolgt hij. “De regio rond Houffalize in het zuiden van België is rijk aan erg mooie valleien. Een wedstrijd met een positief hoogteverschil van om en bij de 400m is ideaal voor de beginner. Het zaagtandprofiel in de heuvels van de Benelux biedt tevens veel mogelijkheden. Je hoeft niet een uur te klimmen om vervolgens te dalen. Korte beklimmingen van een tiental minuten volgen elkaar in sneltempo op, wat beginners de kans geeft om te herstellen.”

Greg is zelf afkomstig van een lager gelegen gebied nabij Parijs. De overgang naar de grote gebergte heeft hij naar eigen zeggen moeiteloos verteerd. “Ook het laagland creëert goede lopers.”, zegt hij al lachende”. Als ultieme trainingstip voor beginners geeft hij mee dat het er vooral op aankomt een kruissnelheid te ontwikkelen waarbij je je gemakkelijk voelt. Deze verschilt uiteraard bij een trail over 20 km of 50 km. “Je mag nooit vergeten dat je loopt voor het plezier en niet voor de pijn.”

Maar wat heb je dan juist nodig om met trailrunning te starten? Geheel in tegenstelling tot wat je zou verwachten van iemand die werkzaam is bij de grootste leverancier van trailrunningmateriaal zegt Greg: “Het absolute minimum! Je wilt vrij en kwiek zijn. Geen overtollige balast meedragen.” Het spreekt natuurlijk voor zich dat je je dient te kleden naar de situatie. Veiligheidshalve is het niet aan te raden in T-shirt een gletsjer op te lopen zonder een regenjas bij te hebben. “Ook voel ik graag de ondergrond door mijn schoenen als ik loop. Een schoen met net voldoende demping maar die je niet belet de stenen en de ondergrond te voelen vind ik ideaal.” “Het gaat er me niet louter om verkopen”, stelt Greg. “De visie van Salomon op trailrunning is groter dan dat. We willen trailrunning globaal verder ontwikkelen door onder andere workshops en via sociale media. Het delen via sociale media hoort bij de hedendaagse cultuur. Mensen die een toffe hardlooproute hebben ontdekt, willen dit graag delen. Als merk genereren we 100 miljoen views per week. Dit geeft het potentieel van de sport weer.”

Uiteraard heeft de commercialisering van deze sport ook een keerzijde aan de medaille. Steeds meer mensen begeven zich in natuurgebied en uiteraard heeft dit een impact op de omgeving. Trailrunning gaat om exploreren en wedstrijdorganisaties evenals hardlopers verlaten de paden om op zoek te gaan naar meer. Niet enkel de vervuiling maar ook simpelweg de aanwezigheid van mensen in bepaalde zones dringt bepaalde diersoorten weg. Greg is er kort over. “Van alle mensen die zich in de vrije natuur begeven zijn traillopers lang niet de ergsten.” Geld in de trailwereld is een zwaard dat van twee kanten snijdt. Organisaties proberen steeds meer hardlopers te lokken en topatleten worden rijkelijk vergoed. Initieel werden enkel reiskosten en verblijf vergoed maar inmiddels zijn we reeds een stadium verder. Prijzengeld wordt opgetrokken en de competitiegeest is even sterk aanwezig dan in de doorsnee Olympische sporten.

Greg beaamt dat er de laatste jaren toenemende kritiek uit de gemeenschap is op deze evolutie. Hij stelt: “Het zijn juist de topatleten die de mensen lokken. Ze leveren spektakel en de onderlinge strijd die ze uitvechten fascineert mensen en genereert verhalen in de sport. Ook voor merken is dit een interessante zaak. Het is niet meer dan logisch dat deze atleten vergoed worden voor wat ze bieden.” Hij concludeert: “Het is zo mooi dat trailrunning een nog vrije en ongebonden sport is die zich kenmerkt door de weinige regels. Uit het diepste van mijn hart hoop ik dat de eigenheid van de sport behouden blijft. De rijen toeschouwers die wedstrijden als Zegama (legendarische trailrace in het Baskenland) tonen hoeveel potentieel deze sport heeft. We willen mensen blijven inspireren.”

Zoals het wielrennen een Eddy Merckx kent, vindt trailrunning zijn equivalent in Kilian Jornet. Hij vergaarde internationale faam die de grenzen van het trailrunning ver overschrijdt met talloze overwinningen in grote klassiekers als UTMB en verscheidene snelheidsrecords op Mont-Blanc, Cervin en vele meer. Zijn laatste project bestaat erin een snelheidsrecord neer te zetten bij de beklimming van Mount Everest. Het behoeft geen betoog dat dit een levensgevaarlijke onderneming is. Uiteraard is er veel kritiek op dit kamikazeproject en wordt de steun die Salomon hierbij biedt in vraag getrokken. “Met of zonder ons zal Kilian doorgaan met dit en andere risicovolle projecten. Als bedrijf steunen we hem hierin door voor hem prototypes te maken inzake schoeisel en kleding. Zodoende proberen we in zekere zin de veiligheid te verhogen.”

De exploten van Kilian Jornet benadrukken nog maar eens dat trailrunning geen atletiek is. Zonder twijfel staat deze sport voor een kantelpunt. Het is nog maar zeer de vraag hoe het trailrunning-landschap er in de toekomst uit zal zien. Maar niet getreurd! De sport wordt niet alleen extremer maar ook steeds toegankelijker. Ook in de Lage Landen, ook voor u. Laat u niet afschrikken of van de wijs brengen. Het antwoord op alle moeilijke vragen is bijzonder simpel: “Trailrunning is geen atletiek”.

(Dit artikel verscheen eerder in RunningNL magazine. Wil je meer weten over running, training, voeding? Bekijk deze aantrekkelijke abo actie)

Like this article? Share it!

Misschien vind je deze ook interessant?