CARLOS LOPES (POR), ZATERDAG 20 APRIL 1985: 2:07.12
Op de dag voor zijn wereldrecordrace geniet Carlos Lopes ontspannen van een uitje naar Volendam. Op uitnodiging van een sponsor dineert hij ’s avonds samen met echtgenote Teresa in Hotel Spaander. De lekkerste visspecialiteiten komen voorbij en de Portugees kiest als voorgerecht paling op toast. Als zijn tafelgenoten hem bezweren dat gerookte vis voor een marathon verkeerd kan vallen, lacht de Portugees het risico weg: “Ik heb een maag van beton, ik kan alles eten.”
Gestoofde aal
Lopes neemt als hoofdgerecht een potje gestoofde aal. “En ik wil er graag een goed glas wijn bij”, zegt hij. Daarna volgen ook nog een stevig dessert en koffie. De volgende ochtend kruipt de atleet uit bed met het weldadige gevoel dat hij op 38-jarige leeftijd in de vorm van zijn leven is. Het wereldrecord is letterlijk en figuurlijk een kwestie van tijd: in 2 uur, 7 minuten en 12 seconden is hij die dag 54 seconden sneller dan de Brit Steve Jones een jaar eerder in Chicago.
Lees ook: Alles over de 43e NN Marathon Rotterdam 2024 – RunningNL
Nóg een biertje
Na afloop bestelt Lopes in de vip-tent een biertje, en daarna nog een. Mart van der Most ziet dat met verwondering aan en stapt af op het dorstige fenomeen: “Wat zie ik nou, drink jij bier?” vraagt hij de olympisch kampioen. “Yes”, zegt Lopes in zijn beste Engels, “for food and for pain.” Hij geniet zichtbaar na van zijn geslaagde missie. “Ik heb dat verhaal van die twee biertjes wel honderd keer moeten horen van wijlen mijn vader”, vertelt zoon Erik van der Most (51), zelf marathonloper. “En tot op de dag van vandaag proosten we thuis op deze manier, ‘for food and for pain’.” Een bijzondere anekdote van een bijzondere zaterdag, waarop de loopomstandigheden ideaal zijn.
Bij de start om 15.00 uur op de Coolsingel is het rond de 12 graden en de wind blijft onder de voorspelde en gevreesde kracht 6. Het parcours is bovendien verbeterd, de route voert de lopers voor het eerst naar ‘Zuid’ en de eentonige rondjes in het Kralingse Bos zijn geschrapt. Langs de kant staan naar schatting 300.000 meelevende toeschouwers. De Willemsbrug moet nog wel twee keer ‘beklommen’ worden. Jos Hermens, de met Lopes bevriende manager en toenmalige wedstrijdregisseur: “Voordat Carlos voor de tweede keer over die brug moest, had hij nog even last van zijn hamstrings.”
‘Levende muur’
Op verzoek van Hermens trekt het publiek op de brug een ‘levende muur’ op tegen de wind. En wedstrijdleider Ed Meeuws heeft vooraf een weerrapport opgevraagd om vast te stellen waar hij de 1 meter 68 kleine atleet met zijn organisatiewagen enigszins uit de wind kan houden. Eerder, in 1983, is Lopes in Rotterdam door het ontbreken van een flitsende eindsprint slechts als tweede gefinisht, achter de Australiër Robert de Castella. We heeft hij met 2:08.39 de beste Europese tijd van Gerard Nijboer met 22 tellen overtroffen.
Windvanger
Lopes taxeert direct zijn kansen op meer. “Als ik mijn eigen gang kan gaan, zonder concurrenten met wie ik rekening moet houden, dan loop ik hier een wereldrecord”, verzekert hij de organisatie. En dat gebeurt in de Stad Rotterdam Marathon van 1985. Nijboer vertrekt met startnummer 1, maar valt uit. Lopes, met 2 op zijn shirt, krijgt steun van Belgische hazen: de lange Luc Waegeman stapt als ‘windvanger’ na 15 kilometer uit en Vincent Rousseau, die met zijn lange passen synchroon loopt met Lopes, haakt na 20 kilometer af. Dan volgt een imponerende solo van 22 kilometer.
In stijlvolle cadans en met een verwoestend ritme. De machtige borstkas als boegbeeld. De pompende longen krijgen pas rust nadat Lopes achteloos met zijn linkerhand het finishlint heeft weggeduwd. Hij is en blijft onverstoorbaar.
Lees ook: Wat doe je de laatste week voor een marathon? – RunningNL
Drankpost
Dat hij na zo’n 25 kilometer misgrijpt bij de drankpost, heeft hem geen moment verontrust. Vooraf is hem op het hart gedrukt: ‘Carlos, niet omkijken als je een flesje mist, we garanderen je dat het bij je wordt gebracht.’ Daar zorgt inderdaad een sprintende vrijwilligster voor. Zij is wat je noemt ‘part of history’.
Dat geldt ook voor verslaggever Hans Maas. Hij schrijft als een van de 2600 deelnemers in Het Vrije Volk: “Toen onder de lopers bekend werd dat Lopes een wereldrecord had gelopen, kregen velen opeens een gevoel van: ‘Jeetje, dat ik hierin mag meelopen.’ Sommigen gooiden er prompt nog een schepje bovenop.” Het nieuws over het wereldrecord valt niet overal in goede aarde. Onder meer de New York City Marathon eist nameting van het parcours. Geen probleem, die jaloezie.
Paar meter te lang
Perfectionist Wim Witvliet, gepensioneerd technisch hoofdambtenaar van Rotterdam, heeft het traject drie keer nauwgezet gecheckt. Bij nameting blijkt de route zelfs een paar meter te lang. Over de financiële situatie van ‘Rotterdam’ gaan vooraf al de vreemdste geruchten. Een vertrouweling van Lopes belt met de vraag of de marathon wel kredietwaardig is. De organisatie verkeert daardoor even in onzekerheid over de komst van Lopes: hij arriveert een dag later dan verwacht in het Zuiderparkhotel.
‘Gepantserde’ auto
Op vrijdag rijdt de bij de marathon betrokken gemeenteambtenaar Gerard Rooijakkers in een ‘gepantserde’ auto naar het hotel van Lopes om hem cash het startgeld uit te betalen. Op de ochtend van de race kan het finishlint nog te gelde worden gemaakt. Het verlies blijft daardoor beperkt. En om het imago van de stad niet te laten bezoedelen, poetst de gemeente nog snel wervende teksten weg die een seksclub op het wegdek heeft aangebracht. Carlos Alberto de Sousa Lopes, zoon van een houtbewerker uit Viseu, roemt ’s avonds bij de huldiging in de Doelen de familiaire sfeer van het evenement. Het blijkt de laatste marathon te zijn geweest van de bescheiden, in armoede opgegroeide atleet, wiens palmares ook nog drie wereldtitels veldlopen vermelden. Na een rijke carrière stopt hij twee jaar later definitief vanwege artrose.
Wil je ook het verhaal lezen van de andere twee wereldrecord die in Rotterdam gelopen werden? Lees dan verder via Blendle of bestel het magazine!
